Từ Hội chứng (syndrome) có nghĩa là một tập hợp các dấu hiệu bệnh và triệu chứng có mối tương quan với nhau và thường với một bệnh cụ thể. Thế tại sao một huyền thoại như Uniqlo lại bị gọi là hội chứng?

Uniqlo hiện tại đang là một trong 3 hãng thời trang bình dân bán lẻ lớn nhất toàn cầu, bên cạnh 2 thương hiệu khác là H&M, Zara. Tuy nhiên từ lúc khai sinh, Uniqlo đã phải vô cùng vất vả để tìm cho mình một vị trí trong nền kinh tế Nhật Bản. Và vận may đã tới khi cuộc khủng hoảng Nhật Bản đầu những năm 90 nổ ra.

Khủng hoảng kinh tế đã gây tổn hại nặng nề cho Nhật Bản bỗng trở thành “cơn mưa” mang tới cơ hội phát triển cho Uniqlo. Thời trang giá rẻ của Uniqlo nhanh chóng lên ngôi khi nó thỏa mãn tốt nhu cầu của những gia đình muốn cắt giảm mạnh chi tiêu. Những cửa hiệu của Uniqlo mọc lên như nấm. Tới năm 1998, Uniqlo đã có khoảng 300 cửa hàng. Với số lượng cửa hàng ngày càng nhiều, Uniqlo tiếp tục giảm được giá thành sản phẩm nhờ vào việc yêu cầu những đơn hàng lớn hơn.

Năm 2009, có một bài viết được đăng lên với tiêu đề là “Sự phát triển của Uniqlo sẽ khiến đất nước suy thoái” đã làm dấy lên một làn sóng dư luận xã hội. Luận điểm người viết đưa ra là: “Những sản phẩm giá rẻ sẽ thúc đẩy vòng xoáy giảm phát, khiến hành vi tiêu dùng càng giảm sút hơn, dẫn đến doanh thu và lợi nhuận của các doanh nghiệp cũng giảm theo, làm cho nền kinh tế ngày một đi xuống.” Thế nhưng, bản chất thực sự của vấn đề không phải là việc những sản phẩm giá rẻ xuất hiện khiến tiêu dùng giảm sút, mà là “thu nhập giảm sút do suy thoái kinh tế và thị trường lao động thiếu ổn định đã dẫn đến nhu cầu về những mặt hàng giá rẻ và các mặt hàng này từ những nước mới phát triển có chi phí sản xuất thấp đang tràn lan trên thị trường.” Cũng giống như mối quan hệ nhân quả giữa con gà và quả trứng, tiêu dùng sụt giảm do suy thoái kinh tế đã phá hỏng thị trường những sản phẩm cao cấp của Nhật, nhường chỗ cho sản phẩm giá rẻ từ những nước mới phát triển.

Dù việc xem Uniqlo là nguyên nhân dẫn đến khủng hoảng kinh tế là một suy luận vội vàng nhưng không thể phủ nhận rằng đây chính là thương hiệu mở đường cho làn sóng hàng may mặc giá rẻ.

Bối cảnh cho sự thành công bất ngờ và vang dội của Uniqlo chính là một nền văn hóa tiêu dùng đang suy thoái do sự sụt giảm của kinh tế và kìm hãm cảm tính của giới trẻ, đây cũng chính là nguyên nhân người ta gọi hiện tượng “sụt giảm tiêu dùng” trong xã hội này là Hội chứng Uniqlo.

Tác giả Kojima Kensuke sẽ mang đến những đánh giá khách quan về Uniqlo trên góc độ toàn cầu, đặt Uniqlo trong bối cảnh nền kinh tế hiện đại để phân tích trong cuốn sách Hội chứng Uniqlo. Sách do Thái Hà Books ấn hành.